تهیه و ترویج سکه تقلبیتهیه و ترویج سکّه تقلّبی از مباحث مربوط یه علم حقوق بوده و به جرمی گفته می‌شود که بر اساس آن در سکّه‌های رایج داخلی یا خارجی دخل و تصرّف متقلّبانه می‌شود. عناصر این جرم شامل رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی می‌شود. رکن قانونی مواد ۵۱۸ تا ۵۲۲ قانون مجازات اسلامی است که برای این جرم مجازات‌هایی تعیین نموده و رکن مادی همان ساختن سکه تقلبی، مخدوش کردن سکه طلا و نقره، ترویج یا خرید و فروش و داخل کردن سکه قلب یا مخدوش به کشور است و رکن معنوی به معنای عمد در فعل، قصد مجرمانه خاص و استفاده نامشروع از سکه تقلبی است. ۱ - عناصر جرمیکی از جرائم مذکور در قانون مجازات اسلامی، تهیه و ترویج سکّه تقلّبی است. عناصر این جرم عبارتند از: ۱.۱ - رکن قانونیقانون مجازات اسلامی در ضمن مواد ۵۱۸ تا ۵۲۲ تهیه و ترویج سکۀ تقلبی را جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. ۱.۲ - رکن مادیرکن مادی جرم تهیه و ترویج سکه تقلبی عبارتند از: ۱.۲.۱ - ساختن سکه تقلبیمنظور از ساختن سکه تقلبی آن است که مرتکب با تهیه کردن مقداری از فلزاتی که در مسکوک اصلی به کار رفته و فراهم آوردن ابزار و وسایل لازم، مثل وسایل قالب‌گیری و منگنه دست به سکّه سازی می‌برد. در صورتی که سکه ساخته شده شباهتی به اصلی نداشته باشد این جرم محقق نمی‌شود. لیکن شباهت ظاهری که بیننده را در نگاه اول به اشتباه بیندازد کافی است و شباهت واقعی ضرورتی ندارد. ۱.۲.۲ - مخدوش کردن سکۀ طلا و نقره«هرکس به قصد تقلب به هر نحو از قبیل تراشیدن، بریدن و نظایر آن از مقدار مسکوکات طلا و نقره ایرانی یا خارجی بکاهد یا عالماً و عامداً در ترویج این قبیل مسکوکات شرکت یا آن را داخل کشور نماید به حبس از یک‌سال تا سه سال محکوم می‌شود» [۱]
قانون مجازات اسلامی، مفاد مادۀ ۵۱۹.
منظور از مخدوش کردن سکه آن است که کسی با استفاده از وسایل برقی مثل متّه، یا وسایل شیمیایی مثل اسید، مقداری از فلز گرانبهای موجود در سکه را جدا کند تا فلز جدا شده را مورد استفاده قرار دهد یا بفروشد. ۱.۲.۳ - ترویج یا خرید و فروش سکه تقلبیمنظور از ترویج آن است که کسی با علم به تقلبی بودن و فساد سکه، آن را به جریان اندازد و به دیگری بدهد، حال چه به عنوان معامله و یا به عنوان صدقه و هبه. ترویج سکه قلب یا سکّه مخدوش جرمی است جدا از ساختن سکه قلب یا مخدوش ساختن سکه؛ بنابراین، اگر عامل ساختن سکه تقلبی و نیز ترویج آن یک نفر باشد با رعایت احکام تعدد مادی جرم، حکم داده می‌شود. ۱.۲.۴ - داخل کردن سکه تقلبی به کشورصِرف وارد کردن عالمانه سکه تقلبی جرم است؛ هر چند که وارد کننده قصد ترویج یا فروش آن را نداشته باشد و نیز وارد کردن سکه به کشور لزوماً به معنی گذشتن از گمرک ورودی نیست، بلکه همین که کسی سکه را وارد قلمرو کشور کند این جرم را مرتکب شده است، هر چند که مامور گمرک سکّه قلب یا مخدوش را کشف کرده و اجازه ترخیص آن را ندهد. ۱.۳ - رکن معنویدر جرایم مربوط به مسکوکات طلا و نقره یا مسکوکات عادی علاوه بر عمد در فعل، قصد مجرمانه خاص استفاده نامشروع نیز شرط است. ۲ - کیفیت مجازات۱) مجازات ساختن و شبیه‌سازی هر نوع مسکوک طلا و نقره داخلی و خارجی با وارد نمودن آن‌ها به کشور و ترویج آن‌ها مستلزم محکومیت به حبس از یک تا ده سال است. [۲]
قانون مجازات اسلامی، استنباط از ماده ۵۱۸.
۲) مجازات تخدیش در مقدار طلا و نقره مسکوک ایرانی یا خارجی و هم‌چنین ترویج و وارد نمودن آن به کشور مستوجب حبس از یک تا سه سال، به علاوه ضبط اموالی است که متهم از این طریق تحصیل نموده است. ۳ - تخفیف یا معافیت از مجازاتهرگاه اشخاصی که مرتکب جرائم قلب سکه می‌شوند قبل از کشف، مامورین تعقیب را از ارتکاب جرم مطلع نموده یا در ضمن تعقیب به واسطۀ اقرار خود موجبات تسهیل تعقیب سایرین را فراهم آورند و یا مامورین دولت را به نحو مؤثری در کشف جرم راهنمایی کنند، در مجازات ایشان تخفیف متناسب داده می‌شود و حسب مورد از مجازات، حبس معاف می‌شوند. مگر آن‌که احراز شود قبل از دستگیری توبه کرده‌اند که در این صورت از کلیه مجازات‌های مذکور معاف خواهند شد. [۳]
قانون مجازات اسلامی، استنباط از ماده ۵۲۱.
[۴]
گلدوزیان، ایرج، حقوق جزای اختصاصی، صص ۶۵۱-۶۴۴، تهران، انتشارات تهران، چاپ دهم، ۱۳۸۳.
[۵]
میرمحمد صادقی، حسین، حقوق کیفری اختصاصی (۳)، صص ۳۵۱-۳۳۶، تهران، نشر میزان، چاپ چهارم، ۱۳۸۳.
[۶]
شکری، رضا، سیروس، قادر، قانون مجازات اسلامی در نظم حقوق کنونی، ص۶۶۹-۶۶۲، تهران، نشر مهاجر، چاپ چهارم، ۱۳۸۴.
۴ - پانویس
۵ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «تهیه و ترویج سکّه تقلّبی»، تاریخ بازیابی ۹۹/۶/۱. |